සිංහල ග්‍රන්ථ වංසය හා "හෙළටුවා" (පර්යේෂණාත්මක යි)

සිංහල ග්‍රන්ථ වංශය පිළිබඳ ව කෙරෙන විමර්ශනයක දී අපගේ විශේෂ අවධානයට ලක්විය යුතු මැයකි, හෙළටුවා නම්. දීර්ඝ ඉතිහාසයක් ඇති පැරණි සිංහල ග්‍රන්ථ වංශය ආරම්භ වනුයේ හෙළටුවා නමින් හැඳින්වෙන ග්‍රන්ථ සමුදායෙනි. මෙම පොත් පෙළ පිළිබඳ ව අපට ලැබී ඇති තොරතුරු මුල් කොට ගෙන ක්‍රිස්තු පූර්ව තෙවන සියවස තරම් ඈත යුගයක පවා සිංහලයන් ග්‍රන්ථකරණය සිදු කළ බව නිගමනය කළ හැකි වන අතර, එවක සිංහලය බෞද්ධ ධර්මයේ ගැඹුරු ධර්ම කොටස් පැහැදිලි කිරීමට තරම් සමත් වූ වැඩුණු බසක් ව පැවැති බව ද තීරණය කළ හැකි වෙයි. එබැවින් භාෂාවේ මෙන් ම සාහිත්‍යයේ ද ඓතිහාසික තත්ත්වය පිළිබඳ ව කෙරෙන කවර ගවේෂණයක දී වුව ද හෙළටුවා අරභයා දැනගන්නට ලැබෙන තොරතුරු කෙරෙන් ලැබෙනුයේ මහත් ආලෝකයකි.

සංයුක්ත නිකායේ කස්සප සංයුක්තයේ සද්ධම්මපතිරූපක සූත්‍රය

එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර සමීපයෙහි ජේතවන නම් වූ අනාථපිණ්ඩික සිටාණන් විසින් කරවන ලද ආරාමයෙහි වැඩ වාසය කරන සේක. එකල්හි ආයුෂ්මත් මහාකාශ්‍යප තෙරණුවෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත එළැඹියාහ. එළැඹ වැඳ එක්පසෙක හුන්හ. එකත්පසෙක හුන්නා වූ ආයුෂ්මත් මහාකාශ්‍යප තෙරණුවෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැළකළහ.

බෞද්ධ දේව සංකල්පය (පස්වැනි කොටස) - දෙවිවරු සහ දේව ලෝක

දේව යන නමින් හඳුන්වන ජීව කොට්ඨාසයක් ඇති බව බුදු සමය පිළිගන්නා බව ඉහත පරිච්ඡේදයෙන් දැක්විණ. ඔවුන් වසන ස්ථාන සහ ඔවුන් පිළිබඳ තවත් විස්තර ස්වල්පයක් දීම මේ පරිච්ඡේදයෙහි අරමුණ වේ. පළමු ව ම දෙවිවරු : 01.සම්මුති දේව 02.විසුද්ධි දේව හා 03.උප්පත්ති දේව යනුවෙන් තුන් ආකාරයකට බෙදනු ලැබේ. විභංග නම් අභිධර්ම කෘතියට අනුව (පිට 422) රජවරු, රජකුමාරවරු, දේවීන් යනාදීන් සම්මුතියෙන් දේව තත්ත්වයෙහි ලා සලකනු ලැබේ. බුදුවරු, පසේබුදුවරු සහ රහතන් වහන්සේලා වැනි විසුද්ධිය ලබාගත් උත්තමයන් විසුද්ධිය නිසා දේවත්වයෙහි ලා සලකනු ලැබේ. පූර්වයෙහි කරන ලද පින් බෙලෙන් ඕපපාතික ව දේව ගණයෙහි උපත ලබන පිරිස උප්පත්ති දෙවියන් ලෙස සලකනු ලැබේ. මේ තුන් පිරිසෙන් පළමු දෙපිරිස මිනිස්සු වෙති. අනිත් මිනිස්සුන්ට සාධාරණ නැති යස ඉසුරෙන් හා බලයෙන් යුක්ත නිසා රජවරුන් වැනි සාමාන්‍ය ජනයා ඔවුන් දේවත්වයෙහි ලා සලකති. සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට නොමැති ගුණවත්කමින් හා ඥානයෙන් යුක්ත වන නිසා බුදුවරුන් වැනි අය විසුද්ධි දේව ගණයට අයත් වෙති. නමුත් මිනිසුන්ගෙන් වෙනස් වෙන ම ම ජීව කොට්ඨාසයක් වශයෙන් සැලකෙනුයේ උප්පත්ති දෙවියන් ය.

බෞද්ධ දේව සංකල්පය (හතරවැනි කොටස) - ‘දේව’ යන නමින් හඳුන්වන ජීව කොට්ඨාසයක් ඇද්ද?

ලෝකමාපක (ලෝකය මවන) දෙවි කෙනෙකු ගැන ඇති විශ්වාසයට තදින් පහර දී ඉවත ලන ලද නමුත් ‘දේව’ යන නමින් හඳුන්වන ජීව කොට්ඨාසයක් ඇති බව බුදු සමය පිළිගනී. ලෝකයෙහි ඕපපාතික ව උපදින සත්ත්වයන් (දෙවිවරුන්) නැතැ යි යන අදහස දැරීම මිථ්‍යාදෘෂ්ටි ගණයෙහි ලා සැලකුණ අතර, එබඳු සත්ත්වයන් ඇතැ යි යන මතය දැරීම සම්මාදිට්ඨි ගණයෙහි ලා සැලකිණ.

බෞද්ධ දේව සංකල්පය (තෙවැනි කොටස) - ලෝකයෙහි මුල-අග සෙවීමේ ව්‍යාපාරය

මූලික වශයෙන් ම බුදුරජුන් උත්සුක වූයේ එක්තරා ගැටලුවක් නිරාකරණය කර ගැනීමට ය. එනම්, ලෝකයෙහි විද්‍යමාන වූ දුකෙන් සදහට ම මිදෙන ක්‍රමය වටහා ගැනීමට ය. එක්තරා අවස්ථාවක දී ශ්‍රාවකයන් පිරිසක් ඇමතූ බුදු රජහු තමා උගන්වනුයේ කරුණු දෙකක් පමණක් බව ද, එම කරුණු දෙක නම් දුකත්, දුකින් මිදීමේ මගත් යයි ද (දුක්ඛං චෙව පඤ්ඤපෙමි, දුක්ඛස්සච නිරොධං) පැහැදිලි කරදුන්හ. සත්‍යය හතරක් වශයෙන් දක්වා ඇත්තේ ද මේ කරුණු දෙක ම ය. අවුරුදු හතළින් පහක දීර්ඝ ධර්මප්‍රචාරක ව්‍යාපාරය තුළ ම බුදුහිමියන් වෙහෙසුණේ මෙම කරුණු දෙක ගැන මිනිසුන්ගේ අවධානය යොමු කරවීමට ය. මේ නිසා දීර්ඝ කාලයක් තුළ දේශනා කරන ලද සියලු ම දේශනාවන්ගේ හරය ලෙස සැලකිය යුත්තේ ද දුක සහ ඉන් මිදීමේ මග පැහැදිලි කරදීම ය.

බෞද්ධ දේව සංකල්පය (දෙවැනි කොටස) - මැවුම්කාර දෙවියා

මැවුම්කාර දෙවියෙකු පිළිබඳ අදහස බුදුසමය ඇති වූ වකවානුවේ දී භාරතීය සමාජයෙහි සාමාන්‍ය ජනයා අතර තදින් ම මුල් බැස ගෙන තිබූ එකක් බව ඉහතින් දැක්විණ. මුල් ම කාලයේ දී මෙම දෙවියා හඳුන්වනු ලැබූයේ ‘විශ්වකර්මන්’ සහ ‘ප්‍රජාපතී’ යන නම්වලිනි. බ්‍රාහ්මණ යුගය වන විට ‘මහාබ්‍රහ්ම’ යන නාමය ව්‍යවහාරයට ආවේ ය. මෙම ලෝකමාපක දෙවියා බමුණන් විස්තර කළ අයුරු ‘කේවට්ඨ සූත්‍රයෙහි’ත් (දීනි. 1, පිට 220) ‘බ්‍රහ්මජාල සූත්‍රයෙහි’ත් (දීනි. 1, පිට 18) තවත් සූත්‍ර කිහිපයකත් මෙසේ දැක්වෙයි.

බෞද්ධ දේව සංකල්පය (පළමුවැනි කොටස) - බෞද්ධ දේව සංකල්පයේ පසුතලය

විවිධ වූ බාහිර බලවේග පිළිබඳ විශ්වාස සෑම රටක ම ඉතා ඈත යුගයේ මිනිසුන් අතර ද විද්‍යමාන විය. බුදුසමයෙහි මාතෘ භූමිය වූ ඉන්දියාව ද අනාදිමත් කාලයේ පටන් එබඳු අදහස්වලට සරු කෙතක් විය. ආගමික සාහිත්‍යයන් අතර ඉපැරණි තත්ත්වයක් උසුලන ඍග්වේද කාලයේ පටන් මෙ බඳු විශ්වාසයන් විකාශනය වූ අයුරු භාරතීය සාමයික හා දාර්ශනික ඉතිහාසය පිරික්සන විට පැහැදිලි වෙයි.